Siyaset
Türkiye ve İtalya, Libya’nın Siyasi Geleceğini…
Türkiye ve İtalya, Libya’nın siyasi geleceğini şekillendirmek için iş birliğini artırıyor. Göç, enerji ve bölgesel etki, iş birliğinin temelini oluşturuyor. Üçlü zirveler ve diplomatik görüşmeler, bu iş birliğinin yoğunlaştığını gösteriyor.
rfi.fr’nin haberine göre:
Türkiye ve İtalya, Libya’nın Siyasi Geleceğini Şekillendirmek İçin İş Birliğini Artırıyor
Türkiye ve İtalya, Libya’nın siyasi geleceğini şekillendirme çabaları kapsamında göç, enerji ve bölgesel etki alanlarında iş birliğini yoğunlaştırıyor. Her iki ülke de Kuzey Afrika ülkesini ortak bir çıkar alanı olarak görüyor ve çatışmalarla boğuşmasına rağmen enerji kaynakları bakımından zengin Doğu Akdeniz’deki konumlarını sağlamlaştırmak için adımlar atıyor.
Üçlü Zirve ve Ortak Çıkarlar
Bu ayın başlarında İtalya, Türkiye ve Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) liderleri üçlü bir zirvede bir araya geldi. Bu zirve, üç Akdeniz ülkesi arasındaki artan iş birliğinin en son göstergesi oldu. Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden uluslararası ilişkiler profesörü Hüseyin Bağcı, “Türkiye ve İtalya’nın Libya’da farklı çıkarları var, ancak ortak çıkarları da mevcut,” diyor. “Özellikle göçmen sorunu ve yasadışı insan ticareti İtalya için büyük bir sorun ve çoğu insan Libya’dan geliyor, bu yüzden göçmen akışını engellemeye çalışıyorlar. Ancak Türkiye için durum daha çok ekonomik. Libya da her iki ülkeyle ilişkilerini sürdürmekte oldukça ilgili.”
Göç, Meşruiyet Kaygıları ve Ekonomik Boyut
Türkiye, Libya UMH’nin başlıca destekçisi ve hala askeri yardım sağlıyor. Bu yardım, güçlü adam Halife Hafter önderliğindeki doğu merkezli muhalif güçlerin yenilgisinde belirleyici rol oynadı. İki taraf arasında kırılgan bir ateşkes söz konusu. Libya güvenlik analisti Aya Burweilla, Türkiye’nin, Tripoli hükümetinin meşruiyetini sağlamak için İtalya’nın desteğini aradığını ve hükümetin demokratik siciliyle ilgili soruların arttığını belirtiyor. “Tripoli rejimi için bu çok olumlu. Bu rejim yıllardır seçimleri erteledi,” diyor. “Görevleri demokratik seçimler yapmaktı ve iktidarda kalmalarını sağlamanın yollarından biri de Türkiye gibi yabancı destekçiler bulmaktı… Şimdi, İtalya’dan Meloni’nin onayıyla, Libya halkının pahasına statüko devam edebilirler.”
Yıllarca süren iç savaş ve siyasi kaos, Libya’yı insan kaçakçıları için önemli bir merkez haline getirdi. Düzensiz göçü sınırlandırma sözü vererek seçilen İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Libya’daki istikrarı bu hedefe ulaşmanın anahtarı olarak görüyor. Roma’daki Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nden Alessia Chiriatti, “Göçmen sorunu genel olarak Avrupa için, elbette İtalya için de çok acil hale geldi,” diyor.
Akdeniz Hedefleri ve Tarihi Miras
Chiriatti, Meloni’nin Libya’daki Türkiye ile ortaklığının daha geniş dış politika hedeflerini de yansıttığını söylüyor. “Başka bir boyut daha var – bence bu doğrudan İtalya ve Meloni hükümetinin Akdeniz bölgesinde farklı bir dış politika rolü oynamak istemesiyle ilgili,” diyor. “İtalya, Afrika’yı yatırım yapılabilecek olası bir ortak olarak görmeye başlıyor… Ancak önemli olan, İtalya’nın hem Akdeniz bölgesinde hem de Afrika’da yeni bir oyuncu olarak görmeye başlaması, bu anlamda Türkiye ile önemli bir iş birliği yapabilir.”
Chiriatti, hem İtalya’nın hem de Türkiye’nin Libya’da sömürge geçmişi olduğunu vurguluyor. Bu miras, Libya’nın geniş enerji rezervlerinin cazibesiyle birleşerek diplomasiyi şekillendirmeye devam ediyor.
Değişen İttifaklar ve Yeni Yaklaşımlar
Libya’daki rekabetçi hükümetler arasındaki bölünmenin sona erdirilmesi, istikrar için hayati önem taşıyor. Moskova’nın Ukrayna’daki savaşına odaklanmasıyla Hafter’e verdiği askeri desteğin azalması, Ankara tarafından bir fırsat olarak görülüyor. Bağcı, “Rusya neredeyse tamamen çekildi ve geriye Türkiye ve İtalya kaldı,” diyor. Ankara’nın, Libya ordusunda üst düzey bir isim olan Hafter’in oğlu Saddam aracılığıyla doğu yetkililerine temas kurduğunu da ekliyor. “Hafter’in oğlu sık sık Ankara’ya gelip görüşmeler yapıyor. Bu, potansiyel değişikliklerin bir göstergesi… Ancak anlaşmanın nasıl olacağını bilmiyorum, daha sonra göreceğiz. Ancak kesinlikle potansiyel iş birliğinin bir göstergesi.”
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Cumartesi günü Kahire’de Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el-Sisi ile yaptığı görüşmede Libya görüşüldü. Sisi, Hafter’in doğu hükümetini destekliyor. Libya, Türkiye ve Mısır arasında gerilim kaynağı olmuştu, ancak ilişkilerde yumuşamayla birlikte her iki ülke de ülkenin geleceği için birlikte çalışacaklarını söylüyor.
Burweilla, Türkiye’nin Libya’daki konumunun güçlendiğini söylüyor. “Saddam Türkiye yanlısı – oğul ve baba arasında büyük bir fark var – ve genç nesil Türkiye yanlısı,” diyor. Burweilla, bu desteğin, Ankara’nın 2011’de Fransa ve Birleşik Krallık önderliğindeki NATO güçlerinin Muammer Kaddafi rejimine karşı askeri müdahalede bulunduğu savaştan kaçan Libya vatandaşlarına Türkiye’de sığınak sağlamasından kaynaklandığını söylüyor. “Sanırım Avrupalılar, Türkiye’ye sağladığı siyasi sermayeyi hafife aldı. Türkiye Libya’da oyunu kazanıyor,” diyor Burweilla. Ankara’nın artan etkisinin, doğuya yönelik taktik değişikliğinden de kaynaklandığını ekliyor. “[Ankara’nın] fark ettiği şey, Libya’nın doğusunu güç kullanarak fethedemeyeceğinizdi; denediler ve başarısız oldular. Ve Türk rejimi işlerden çok motive… Başka hiçbir şey umurlarında değil ve iş yapmak istediklerini fark ettiler,” diyor Burweilla. Daha çok doğuya ulaştılar ve doğu da, Türkiye ve paralı askerleri tarafından saldırıya uğramamak istiyorlarsa Türkiye ile de barış yapmaları gerektiğini fark etti.”
Ekonomi Haberleri Bağlamında Değerlendirme
Bu gelişmeler, Türkiye ve İtalya’nın Libya’daki ekonomik çıkarlarını ve bölgesel etki alanlarını genişletme çabalarını yansıtmaktadır. Enerji kaynakları, göç yönetimi ve bölgesel istikrar, bu iş birliğinin temelini oluşturan faktörlerdir. Libya’daki siyasi istikrarın sağlanması, hem Türkiye hem de İtalya için önemli ekonomik kazanımlar sağlayabilir.
Kaynak
Orijinal: 🇬🇧 İngilizce → Çeviri: 🇹🇷 Türkçe
