Maliye’den Sahte Fatura Operasyonu: Yapay Zeka Destekli Sistem Devrede

Maliye’den Rekor İşlem Analizi

Hazine ve Maliye Bakanlığı, sahte fatura ile mücadele kapsamında önemli bir adım attı. Vergi Denetim Kurulu (VDK) tarafından devreye alınan yapay zeka destekli Kuruluş Gözetimli Analiz (KURGAN) Sistemi, iki yılda yapılan 578 milyar liralık alım satım işlemini riskli buldu. Bu durum, maliye tarafından yapılan denetimlerin ne kadar kapsamlı olduğunu gösteriyor.

KURGAN Sistemi Devrede

VDK, 1 Ekim itibarıyla sahte belgeyle mücadelede yeni tedbirler aldı. Bu tedbirler arasında, cari verilerle çalışan ve işlem riskini ölçen yapay zeka destekli KURGAN Sistemi de bulunuyor. KURGAN, ekonomideki tüm alım ve satım işlemlerini tarayarak riskli olanları tespit ediyor. Sistem, işlemlerin gerçekliğini tespit etmeye çalışırken, sahte belgeye ilişkin riskleri de kısa sürede belirliyor. Ancak, sistemin sadece riskli işlemleri belirlediği, satıcı ve alıcıya “sahte belge düzenleyicisi veya kullanıcısı olma” statüsü kazandırmadığı vurgulandı.

Riskli İşlemler Tespit Edildi

Sistemin geçmişe dönük veriler üzerinden çalıştırılmasıyla, 2023 yılına ilişkin 8 bin 753 satıcı ve 35 bin 901 alıcının taraf olduğu yaklaşık 190 milyar lira tutarındaki işlem riskli bulundu. 2024 yılına ilişkin ise 11 bin 530 satıcı ve 52 bin 557 alıcı nezdindeki yaklaşık 389 milyar liralık işlem riskli olarak değerlendirildi. Mükerrer işlem yapan satıcı ve alıcılar devre dışı bırakıldığında, iki yıl için 17 bin 373 satıcı ile 77 bin 834 alıcının taraf olduğu yaklaşık 578 milyar lira tutarındaki işlem risk analizine takıldı. Uygulama, alıcı ve satıcıların taraf olduğu tüm işlemler yerine, sadece yüksek riskli görülenleri tespit etti.

Mükelleflere Kayıt Düzeltme İmkanı

Sistemin riskli bulduğu işlemlere ilişkin olarak alıcı mükelleflere yazı gönderilerek, bilgi talep edilmesine başlandı. Bu kapsamda, 70 binin üzerindeki yazı, riskli bulunan işlemlerin alıcılarına gönderildi. Bu yazılarla, olası bir denetim öncesinde mükelleflerin risk durumlarına ilişkin bilgilendirilmesi amaçlandı. İki yılda, işlemlere taraf olan 17 bin 373 satıcının incelenmesine de başlandı. Bu çerçevede alıcılardan gelecek cevaplar, satıcılar nezdinde yürütülecek incelemelerde, delil teşkil edecek. Gelen cevaplara göre, incelemelerin kapatılması da söz konusu olacak. VDK, riskli işlemlere taraf olan alıcı mükellefi bulunan mali müşavirlere de yazıyla bilgi veriyor. Ancak bu bilgilendirme, müşavirlere bir sorumluluk yüklemek için değil, sadece mükelleflere rehberlik edilmesi amacıyla yapılıyor. Uyarıları alan mükellefler, kayıtlarını düzeltme imkanı elde ediyor. Bu sistemle, sahte fatura kullanımının önüne geçilmesi hedefleniyor.

Bakan Şimşek’ten Açıklama

Hazine ve Maliye Bakanlığı Mehmet Şimşek, kayıt dışılıkla mücadelenin teknolojiye yatırım yaparak ve en yeni sistemleri devreye alarak devam ettiğini vurguladı. Şimşek, “Bu sistemlerin amacı mükellefleri cezalandırmak değil aksine bilgilendirmek ve gönüllü uyuma davet etmek. Her zaman dürüst mükelleflerin hak ve hukukunu koruyoruz, gerçek alım satım işlemine taraf olanlar açısından endişe edilecek bir durum bulunmuyor,” dedi. Bakan Şimşek, dürüst mükelleflerin korunacağını ve sistemin bilgilendirme amaçlı olduğunu belirtti. Bu açıklama, Mehmet Şimşek’in konuya verdiği önemi gösteriyor.