TÜİK Enflasyon Hesaplamalarında Düzeltmeye Gitti, Ekonomistler Geçmiş Verileri Sorguluyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), açıkladığı düşük enflasyon oranları nedeniyle eleştirilerin odağındaydı. Ancak, Eylül ayı enflasyon rakamları, İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verilerine yakın sonuçlar verdi. TÜİK’in Eylül ayında enflasyon hesaplama sistemini güncellediği bildirildi.

Hesaplama Yöntemi mi Değişti?

Ekonomistler, gerçeğe daha yakın bir aylık enflasyon açıklamasının ardından, “Emeklinin düşük zam almasına sebep olan şey değişen hesaplama yöntemi miydi?” sorusunu gündeme getirdi. Prof. Dr. Ercan Uygur, T24’teki köşe yazısında bu konuyu ele aldı. Uygur, hanehalkı tüketiminin reel gelir içindeki payının yükseldiği için TÜİK’in hesaplama yönteminde değişiklik yapmak zorunda kaldığını belirtti. Tüketimde bir köpük oluştuğu da vurgulandı.

TÜFE’de Hata mı Vardı?

Uygur, “Belli ki ‘özel tüketim deflatörü’nde aşağı doğru bir sapma vardı” dedi. Özel tüketim deflatörünün, cari fiyatlarla yapılan tüketim harcamasını fiyat etkisinden arındırmak ve böylece reel tüketim harcamasını bulmak için kullanılan fiyat endeksi olduğu belirtildi. Bu deflatör, TÜİK’in tüketici fiyat endeksine, TÜFE ‘ye dayanıyor. Uygur, deflatörde aşağı doğru sapma varsa, TÜFE’nin diğer fiyatlara göre düşük kalmış olacağı anlamına geldiğini ifade etti.

“Aslında TÜFE’nin düşük olduğu, haliyle tüketici enflasyonunun da düşük kaldığı çok ifade edildi” ifadesi yazıda yer aldı. Bu konuda mahkemelere de başvurulduğu belirtildi. Ancak sonuç değişmedi. Şimdi TÜİK, ulusal gelir hesaplarında yaptığı düzeltmelerle, dolaylı yoldan TÜFE’nin hatalı olduğunu, yani düşük kaldığını ifade etmiş oluyor. TÜİK’in yaptığı düzeltme, hanehalkı tüketiminde deflatör nedeniyle ortaya çıkan köpüğü hala tümüyle ortadan kaldırmış değil.

Geriye Dönük Düzeltme Talebi

TÜİK’in hesaplamada yaptığı değişiklikle gerçeğe daha yakın veriler elde etmeye başlamasıyla geçmişteki verilerin hatalı açıklandığı kabul edilmiş oldu. Prof. Dr. Ercan Uygur, “Emeklilerin, ücretlilerin ve genel olarak sabit gelirlilerin ücretleri TÜİK’in TÜFE enflasyonu kıstas alınarak belirlendi. TÜİK’in TÜFE enflasyon değerleri geçmişte düşük hesaplandı ise geriye doğru bir ücret düzeltmesi akla gelmiyor mu? Enflasyon’da geriye doğru bir düzeltme de akla gelmiyor mu?” sorularını yöneltti. İTO verileri ile TÜİK verileri arasındaki farkın giderilmesi gerektiği belirtildi. Bu durum, ekonomi  çevrelerinde tartışmalara yol açtı.