AYM’den Belediyelere Altyapı Bedeli Şoku: Vatandaş Rahat Bir Nefes Alacak!

Anayasa Mahkemesi (**AYM**), belediyelerin yapı ruhsatı verirken talep ettiği “teknik altyapı bedelinin” yasal dayanağını iptal etti. Yüksek Mahkeme, söz konusu uygulamanın mülkiyet hakkını ihlal ettiğine hükmetti. Resmî Gazete’de yayımlanan karara göre, belediyeler artık imar planına yakın parsellerde yapı ruhsatı almak isteyen vatandaşlardan “teknik altyapı bedeli” adı altında bir ücret talep edemeyecek.

Gelir Altyapılara Gidiyordu

Söz konusu bedel bugüne kadar kanalizasyon, içme suyu ve benzeri altyapı yatırımları için tahsil ediliyordu. Ancak birçok belediye, bu bedeli yerleşime açık olmayan alanlar da dahil olmak üzere tüm yapı ruhsatlarında uygulamaya başlamıştı. Yani, altyapı bedeli aslında olması gerektiği gibi kullanılmıyordu.

9 Ay Sonra Yürürlükte

AYM kararıyla birlikte İmar Kanunu’nun 23. maddesinin ikinci fıkrasının ilk cümlesi yürürlükten kaldırıldı. İptal edilen madde, teknik altyapısı bulunmayan bölgelerde ruhsat verilebilmesi için vatandaşların altyapı bedelinin bir kısmını ödemesini şart koşuyordu. Mahkeme, söz konusu düzenlemenin, bedelin nasıl ve hangi kriterlere göre hesaplanacağının açıkça belirtilmemesi nedeniyle “mülkiyet hakkını kanunsuz şekilde sınırladığına” dikkat çekti.

Oy birliği ile alınan karar, 9 ay sonra yürürlüğe girecek. Yüksek Mahkeme’nin kararında şu ifadeler kullanıldı; “Ödenmesi öngörülen teknik altyapı bedelinin hesaplanmasına ilişkin olarak herhangi bir ölçüt belirlenmeksizin yürütme organına sınırları ve kapsamı belirli olmayan bir yetki tanınmasının mülkiyet hakkının kanunla sınırlanması ilkesiyle bağdaşmadığı sonucuna varılmıştır.”

Kararın gerekçesinde ise idareye şu uyarı yapıldı; “Anayasa’nın anılan hükümleri uyarınca mülkiyet hakkına yönelik sınırlamalarda dikkate alınacak öncelikli ölçüt, sınırlamanın kanunla yapılmasıdır. Anayasa Mahkemesinin sıkça vurguladığı gibi temel hakları sınırlayan kanunun şeklen var olması yeterli olmayıp temel esasları, ilkeleri ve çerçeveyi belirlemiş olması gerekmektedir.”

Böylece, belediyelerin keyfi uygulamalarına son verilmiş oldu. Vatandaşlar artık yapı ruhsatı alırken bu tür bir yükümlülükle karşılaşmayacak. Üstelik, bu kararın emsal teşkil etmesi bekleniyor.

Ancak, kararın 9 ay sonra yürürlüğe girecek olması düşündürücü. Bu süre zarfında belediyelerin nasıl bir yol izleyeceği merak konusu. Ayrıca, bu kararın belediyelerin gelirlerini nasıl etkileyeceği de önemli bir soru işareti.